ModelSpoorGroep Valkenswaard

Bouw van een gebogen achtergrond

Overzicht van het uiteindelijke resultaat. Hiernaast en hieronder lees je welke moeite dat gekost heeft.

1. De aanleiding

De ModelSpoorGroep Valkenswaard presenteerde vroeger de modelbaan op een traditionele wijze: een banenplan van 720 cm. lang,

zijnde 8 modules van 90 cm,  de zijkanten afgeschermd met een lichtkoof met een rechtopstaande achterwand, blauw geschilderd en

waarop met een spuitbus wat wolken gecreëerd werden. Hieronder is te zien wat het resultaat daarvan is, tijdens het opbouwen voor

Rail2002.



foto




Dat moest anders, verzon een creatieveling binnen de groep. "Waarom maken jullie geen gebogen achterwand. Je schept daar meer

diepte mee en vervelend strooilicht van boven ben je kwijt." Hugo Baart durfde deze uitdaging aan en ging aan het werk.



2. De eerste poging: met klemmen

De achtergrond zou gebogen moeten worden op een contra-mal. Er werd een proefmal gemaakt en daarop zijn de eerste beginselen

gemaakt. De hoek  van de contramal was 90 graden. Als materiaal werd gebruikt, om goedkoop af te zijn, twee lagen hardboard. Een

laagje lijm er tussen en met klemmen op de proefmal gezet. Het resultaat was desastreus: het klemmen ging niet goed en de twee

lagen hardboard lagen meteen weer los.

De zoon, interieurbouwer van beroep, kwam eens kijken wat die ouwe aan het uitspoken was en stond wat smalend naar het gepruts van

de ouwe te kijken.

"Dat kunnen wij anders, neem de mal maar mee naar de werkplaats van het interieurbedrijf en daar weten wij er wel raad mee."


3. Het principe van de lijmzak

Het betreffende interieurbedrijf was in het bezit van een lijmzak. Wat is dat zult u denken. Een tweetal platen MDF van 18 mm met

daarop aan beide zijden een laag formica gelijmd; afmetingen 120 x 120 cm en in de formica zijn voegen gefreesd om de ca. 15 cm en

dan ook haaks op elkaar. Op het belang daarvan kom ik later nog terug.  Deze twee platen worden in een plastic zak geschoven en

aan de achterkant wordt deze zak met een soort kliksysteem dichtgeknepen. De mal met daarop twee lagen board wordt in de zak

geschoven en vervolgens wordt de zak aan de andere zijde met hetzelfde kliksysteem ook dichtgemaakt. In de zak zitten twee

ventielen waar een zeer zware vacuümpomp op wordt aangesloten. Als alles op zijn plaats zit dan wordt de zak vacuüm getrokken en

sluit zich om de mal met daarop de twee lagen board en een laagje lijm er tussen. Het plastic sluit zich ook op de onder plaat en

het belang van de groeven wordt nu duidelijk. De lucht kan nu verder worden weggetrokken.


4. De tweede poging

Na enige tijd een vreselijke klap en het hele zooitje is in elkaar gedrukt. Er komen geweldige krachten op de mal te staan en daar

was geen rekening mee gehouden. Een nieuwe contramal gemaakt (nog steeds de proef-versie) flink wat verstevigingen aangebracht

weer twee lagen hardboard met en laagje houtlijm er tussen en weer vacuüm zuigen. De mal houdt het vol maar de vacuümpomp moet wel

worden uitgezet. Ook deze mal begint vervaarlijk te kraken maar houdt het. De droogtijd van de lijm is redelijk kort want een

interieurbedrijf moet snel kunnen werken. Lucht wordt in de plastic zak gelaten en vol spanning wordt het resultaat afgewacht. Dat

resultaat bleek rampzalig. De materiaal-samenstelling van het hardboard blijkt niet bestand tegen de spanningen welke twee gebogen

lagen teweeg brengen. De hardboard plaatjes werden gewoon uit elkaar getrokken.

Wat nu gedaan. Ik was de uitdaging aangegaan maar het resultaat was tot op heden nihil. De zoon stelde voor het te proberen met

twee lagen MDF van 3 mm.


5. De derde poging

Weer het hele zooitje in de mal en wachten tot de lijm droog is. En jawel de MDF plaatjes blijven keurig op elkaar zitten. De boog

waarin de achtergrond wordt gebogen bedraagt 90 graden. Maar toen het resultaat werd bekeken blijkt de boog aan beide uiteinde ca.

8 cm naar buiten te zijn gekomen. De boog was veel meer dan 90 graden geworden. Een nieuwe mal gemaakt waarbij de voornoemde 8 cm

aan beide uiteinde naar binnen is gebracht. Als dan het resultaat van de mal komt zal de hoek van 90 graden wel worden gehaald. En

jawel deze redenering had resultaat. Het proefstuk is geslaagd. De twee lagen MDF blijven keurig aan elkaar zitten en de

voorspanning welke is aangebracht resulteerde in een keurige boog van ca. 90 graden.


6. De grote mal

Nu de grote mal gemaakt. 185 cm lang en over de boog gemeten ca. 110 cm. Op een dergelijke constructie komen bij het vacuüm

trekken enorme krachten vrij. Er is een verschrikkelijke hoeveelheid hout verwerkt in de mal. Ik wist nu ongeveer wat met te

wachten stond.

foto mall


Twee platen MDF op elkaar, een laagje lijm er tussen, in de lijmzak vacuüm zuigen en hopen dat de mal het houdt. Net zo lang

blijven zuigen tot de mal vervaarlijk begint te kraken. Het blijft keurig op zijn plaats en maar weer wachten tot de lijm droog

is.

foto kromme plaat



7. De uiteindelijke versie

De lijmzak met pomp had ik inmiddels mee naar huis gekregen want daar heb ik meer de gelegenheid dan op een zaterdag in het

interieurbedrijf. Het resultaat na droging was precies wat er van verwacht werd. Het kindje is geboren. In totaal moesten er vier

bogen van 180 cm worden gemaakt. Nu ik wist hoe het moest werd het een fluitje van een cent. Als je dan ook zorgt dat op de vlakke

plaat de aftekenlijnen worden gezet is het op maat zagen of frezen niet zo moeilijk meer. Om op een bolle vorm lijnen te zetten

valt niet mee.


8. Het resultaat

Nadat de bogen klaar waren en op maat gezaagd, zijn deze met een blauwe latex geschilderd. Peter Dillen, de aangever van het idee,

is van professie kunstschilder. Hij heeft dan ook de wolkenpartijen aangebracht. Het bevestigen was niet het grootste probleem. Op

de modulebakken werd een aluminium stoeltjes profiel van een cm. of 10 geschroefd zo ook op de steunen waar de koofverlichting aan

hangt. Eenvoudig weg werden de gebogen achtergronden in de stoeltjesprofielen geschoven en alles blijf keurig op zijn plaats,

zoals hieronder goed te zien is, vanaf de achterkant.

foto achterkant


9. Transport

De bogen moeten ook nog worden vervoerd. Als de achtergronden beschadigd raken is het effect verloren. Eenvoudig is een bak

gemaakt met vier wielen en het geheel wordt met spanbanden vastgezet. Om beschadigingen te voorkomen wordt tussen de platen nog

een dun laagje schuim gelegd. ModelSpoorGroep Valkenswaard is zuinig op zijn achtergrond. Hij wordt niet met fluwelen

handschoentjes aangepakt maar bij het monteren en demonteren worden wel stoffen handschoenen gebruikt teneinde te voorkomen dat de

bezoeker tegen een aantal vuile vingers aan kijkt.

foto met transport


10. Ten slotte

Op de modeltrein-beurzen waar ModelSpoorGroep Valkenswaard geweest is, is met deze achtergrond en dankzij de zoon en zijn

werkgever, een niet alledaagse achtergrond tentoongesteld, welke door de bezoekers met veel belangstelling werd bekeken.



Dat maakt deze hobby zo leuk. Innovatie, het laten zien wat nog niet eerder is vertoond. Of het nu de presentatie van de modelbaan

is of de modelbaan zelf, het dient één geheel te zijn. De bezoeker moet worden gepakt door dat geheel. Wij zelf vinden, en vele

toeschouwers op diverse beurzen in binnen- en buitenland, dat wij met onze opzet zijn geslaagd.